ŠVERC IZ BARA - TONE CIGARETA STOPIRANE U GRČKOJ: Brodovi “padali” godinama, neki sa teretom i potonuli

Grčke vlasti godinama zbog sumnji u šverc cigareta zapljenjuju brodove koji isplovljavaju iz crnogorske luke Bar.

U posljednjih pet godina u grčkim vodama   “palo” je najmanje šest takvih brodova.

Tone zaplijenjenih cigareta nesmetano su utovarene  u barskoj luci, a destinacije su im po papirima obično bile - Libija, Egipat, Turska, Liban...

Jedan od tih slučajeva dobio je epilog na  grčkom sudu, gdje su odgovorni zbog šverca osuđeni na godine zatvora.

Radi se o  brodu “Zahra”, koji je iz crnogorske luke isplovio početkom marta prošle godine. Cigarete “cooper”, “gr” i “royal”, vrijedne oko 35 miliona eura, bile su ukrcane na taj brod u  luci Bar.

Grčki istražni organi 16. marta   “Zahru” su stopirali  u zalivu Mjesaras na ostrvu Krit.

Grčka Obalska straža prije toga danima je tajno pratila i nadzirala brod, na osnovu dojave koju su dobili od doušnika.

Brod je uhvaćen u momentu kada je počela operacija iskrcaja tereta sa njega, za što su krijumčari obezbijedili i posebnu opremu - pokretne trake poput onih na aerodromima koji transportuju prtljag putnika, četiri šlepera u koje su pretovarane cigarete, čak i dizel agregate za pogon trakastih transportera i osvjetljenje.

Uhapšeno je osam članova posade broda - šest Ukrajinaca i dva Grka.

Na teret uhapšenih stavljena su krivična djela “zločinačko udruživanje” i “krijumčarenje”.

U junu ove godine, prema pisanju grčkog medija “Neakriti”, šest Ukrajinaca oglašeni su krivim za “krijumčarenje cigareta” i pravosnažno  osuđeni na ukupno osam godina zatvora.

Ukrajinci  su oslobođeni optužbi za “zločinačko udruživanje”. Jedan od dva Grka je oslobođen, dok je drugi osuđen uslovno zbog “saučesništva u švercu”.

U martu 2013. godine na grčkom ostrvu Siros zaustavljen je brod “Shenyang-1”, koji je sa više od 20 miliona cigareta isplovio iz luke Bar. Išao je ka turskom gradu Mersin.

Protiv kapetana broda podignuta je optužnica za šverc cigareta, dok su pet članova njegove posade (svi Ukrajinci) pušteni uz kauciju da se brane sa slobode. Oni su tada ostavili putne isprave i nisu mogli da napuste teritoriju Grčke. Nije jasno da li je suđenje završeno.

“Shenyang-1” se u 2011. godini nasukao u grčkim vodama. I tada je prevozio pakete pune cigaretama, zbog kojih je bila pokrenuta istraga. Ipak nakon što je istraga završena, brod je ponovo pušten u pomorski saobraćaj.

Slučaj zapljene broda “Genc 3” nedaleko od  grčke luke Kalamata u martu prošle godine  otkrio je vezu od februara ove godine državnog  Duvanskog kombinata Podgorica (DKP) sa sumnjivim transportom cigareta iz barske luke.

Tada su zaplijenjene cigarete “kleopatra” iz DKP-a vrijedne gotovo 20 miliona eura. Po papirima putovale su za Libiju.  Egipatske vlasti tvrde da su cigarete “kleopatra” iz Duvanskog lažne.

Sa broda “Genc 3” uhapšeno je osam članova posade - pet turskih državljana, dva Gruzijca i Indijac.

Krcatelj - shipper cigareta iz DKP-a na “Genc 3” je bila firma “Liberty fze” iz Ujedinjenih Arapskih Emirata (UAE).

Njemački Dojče vele (DW) u saradnji sa “Vijestima” i “Danom” u junu i julu ove godine objavio je istraživački serijal “Dosije dim” o transportu cigareta iz luke Bar na teritoriju pod kontrolom libijske islamističke terorističke organizacije Ansar al-Šerijat u Bengaziju.

U tom istraživačkom projektu otkriveno je da je upravo firma “Liberty fze” bila krcatelj cigareta na brodovima koji su ih slali na teritorije pod kontrolom terorista u Libiji.

Nije poznato da li je počelo suđenje za šverc cigareta posadi broda “Genc 3”, jer od aprila 2015. nema izvještaja grčkih medija o tome.

Prema podacima sajta “Marinetraffic”,  “Genc 3” se i dalje nalazi u luci Kalamata, gdje je zaustavljen zbog istrage o švercu.

Jedan od brodova koji su iz luke Bar transportovali tone cigareta završio je tragično u aprilu 2014. godine u vodama -    30 milja zapadno od Kipra.

Radi se o brodu “Ag. Marina”, koji se nekada zvao “N Kanaris”.

Grčki mediji izvijestili su tada da je  Obalska straža informisana   da je brod u nevolji. Kada su nadležni došli na lice mjesta brod je bio potopljen zbog tereta i neadekvatnog održavanja.

Spašen je samo dio posade. Na vodi je plutao veliki broj cigareta, koje su bile smještene u tovarnom dijelu broda.

Medij “Apodimoi-krites” objavio je da su preživjeli ispričali obalskoj straži da su isplovili iz Bara i da su putovali ka ukrajinskoj Odesi.

Pod imenom “N Kanaris” u grčkim vodama taj brod je zaustavljan zbog sumnji u šverc cigareta u martu 2013. godine.

Na njemu je bilo oko 100.000 šteka cigareta raznih brendova...

Pejak: Šverc cvjeta, ne  postoji politička volja da se istraži

Iz grupe građana “Alternativa Crna Gora” Vrhovnom državnom tužilaštvu (VDT) i Interpolu u julu ove godine poslali su prijavu protiv nepoznatog lica (NN) "koje je organizovalo neovlašćenu proizvodnju, distribuciju i prodaju cigareta sa teritorije Crne Gore u Libiju". Iz policije su “Alternativi” odgovorili da će informacije proslijediti tužilaštvu. Do danas, međutim, nema podatka da je bilo šta po prijavi urađeno. Čak posljednja zapljena broda “RS-300 No 97” u grčkim vodama dokazuje da  šverc iz luke Bar nije ni prestajao, iako ga tužilaštvo i policija navodno istražuju - što je prije nekoliko mjeseci saopštio i glavni specijalni tužilac Milivoje Katnić.

“Prijava koju je podnijela 'Alternativa', koristeći podatke iz istraživanja ’Dosije dim’,  prošla je nezapaženo.   Navode o  švercu cigara ka teritoriji Libije,  počele su da primjećuju i međunarodne institucije. Za istraživanje ovog fenomena bilo je dovoljno pet do 10 eura goriva. Jasno su navedene lokacije i rute kojima se ovo radi. Naravno, do istrage nije ni došlo. Ne postoji ’politička volja’ da se to uradi...”, kazao je Vesko Pejak iz “Alternative”.

Kapetanu godina zatvora

Na meti grčkih istražnih organa zbog sumnji u šverc cigareta nekoliko puta   je bio  i brod “Simone”, koji je nekada plovio pod imenom “Yong Gi”.

Prije mjesec dana grčki mediji su objavili da je  Ukrajinac, kapetan tog broda, osuđen  za krivotvorenje.

Brod “Simone” je početkom novembra ove godine zaustavljen u grčkoj  luci Kalamata jer  nije mogao da plovi. Istražitelji su tada detaljno pregledali brod.

Utvrđeno  je da je isplovio iz luke Bar i imao je papire da prevozi cigarete u egipatsku Aleksandriju. To nije prvi put da grčke vlasti zaustavljaju taj brod.

Grčka obalska straža brod pod imenom “Yong Gi” zaustavila  je 15. januara prošle godine kod iste luke Kalamata, jer se nije javljao na radio-pozive lučkih vlasti.

Tada je izvršena provjera broda kojom je utvrđeno da je imao brojna oštećenja i da se nije znala destinacija ka kojoj plovi. Nije čak imao ni IMO broj – identifikacioni broj koji u skladu sa međunarodnim konvencijama mora biti dodijeljen brodu, vlasniku broda ili kompaniji. Taj broj je uveden radi pomorske bezbjednosti i sprečavanja pomorskih prevara. Brod „Yong Gi“ u luci su grčki državni organi iz bezbjednosnih razloga držali više od četiri mjeseca. Takvi i slični brodovi nerijetko se koriste za šverc.

Vladimir Otašević